Amortisman Nedir?

Amortisman Nedir? Duran varlıkların yıpranma, aşınma ve eskime gibi durumlarını ifade eder. Maddi duran varlıklar, kullanıldığı muhasebe dönemine dağıtılmaktadır.

Amortisman Yöntemleri

En yaygın kullanılan amortisman yöntemleri şunlardır;

• Normal (eşit tutarlı)amortisman yöntemi
• Azalan bakiyeler yöntemi
• Fevkalade amortisman yöntemi

Normal amortisman, maddi duran varlığın tutarına, sabit bir amortisman oranı uygulanarak yapılır. Ve ya tutar, ürünün ekonomik ömrüne, bölünmesiyle hesap edilir.

Azalan bakiyeler yönteminde mallar, daha hızlı giderleşir. Ayrıca hesap, net defter değeri, üzerinden yapılmaktadır.

Fevkalade amortisman yöntemi; olağan üstü durumlarda oluşan varlıkların yitirilmesi gibi durumlarda kullanılan amortismandır. Varlığın belli bir kısmı amortize edilmektedir.

Amortisman Oranları

Hesaplama işlemi taşınmaz mallar için yapılmaktadır. İşletmenin hesap defterine kayıt edilmemiş taşınmazların amortisman oranları, senelik amortisman değeri bulunarak hesap edilir. Amortisman ayırma işlemleri Maliye Bakanlığınca belirlenmektedir. Hesaplanan amortisman bedelleri mutlaka işletmelerin gelir-gider defterlerine kayıtları yapılır.

Amortisman Ayırma Şartları

Amortisman ayırma şartları şunlardır;

• İşletmede bir yıldan fazla kullanılabilir olması
• Yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz olması
• Değerleme gününde envantere dahil ve kullanıma hazır olması
• İktisadi kıymet değerini aşmaması

Amortisman Ayırma Yöntemi

Vergi Usul kanununa göre üç farklı amortisman ayırma yöntemi bulunmaktadır.

Normal amortisman; Bu yöntemde her sene için eşit olarak ayrılan amortisman tutarı, duran varlığın değerinin faydalı ömür süresine bölünmesi ile hesaplanmış olan amortisman oranının, duran varlığın değeriyle çarpılması sonucu belirlenmektedir.

Hızlandırılmış Amortisman; Duran varlığın değerinin %50’sini aşmamak koşuluyla, amortisman oranı uygulanmaktadır. Her sene ayrılan amortisman tutarı, varlığın satın alma değerinden düşülmektedir. Ve faydalı ömür sonunda kalan bakiye ise bir defada sıfırlanır. Yalnızca bilanço esasına göre defter tutan mükellefler bu amortisman yöntemini kullanabilirler.

Fevkalade amortisman; Yalnızca özel durumlarda ve Maliye Bakanlığı’nın izniyle uygulanabilen bir yöntemdir. Duran varlıkların, yangın, deprem, su basması gibi afetler, teknolojik ilerleme gibi olağan dışı gelişmeler neticesinde tamamen veya normalin çok üzerinde değer kaybetmesi gibi durumlarda uygulanmaktadır. Mükellefin, bu amortisman yöntemini kullanabilmesi için, olağan dışı yaşanan durumları yetkili kurumlara tespit ettirmesi gerekir. Ayrıca Maliye Bakanlığı’na başvurması ve gerekli izini alması gerekmektedir.